PRစနစ္ဆိုသည္မွာ…..

ကမၻာေပၚတြင္ ဒီမိုကေရစီနစ္ကိုက်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပရ သည္ကိုသိႏိုင္ ပါသည္။ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ္လည္းမိမိ ႏို္င္ငံ ႏွင့္စီေလ်ာ္မည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲစနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးခ့ဲၾကသည္ကိုေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ မိမိႏိုင္ငံ ႏွင့္ စီေလ်ာ္မည့္ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္က်င့္ သံုးျခင္း သည္ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေရးအတြက္ေလးနက္သည့္အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈရွိပါ သည္။အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ စနစ္တစ္ခုကိုေရြးခ်ယ္ရာ ၄င္းစနစ္မွရရွိသည့္ အခ်က္ မ်ား ကိုအေၾကာင္းျပဳကာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ၏ အက်ိဳး စီးပြားျဖစ္ ထြန္းလာ သည္ႏွင့္အမွ် ထိုစနစ္မ်ားသည္ လည္း အျမစ္တြယ္ရွင္သန္လာတတ္ပါ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္ အနက္PR စနစ္ကိုက်င့္သံုးရန္ ျပင္ဆင္လာၾကသည္ကိုေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။

- PRစနစ္ကိုေလ့လာၾကည့္ရာတြင္ PR(Proportional Representation System- အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳ) စနစ္၏အေျခခံရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ရရွိေသာ မဲအေရအတြက္အခ်ိဳးအစားအလိုက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာမ်ားကို ပါတီမ်ားသို႔ ခြဲေ၀ေပးအပ္ျခင္းအားျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္ အသီးသီးသည္ မိမိတို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳမည့္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရရွိေစကာ ဤစနစ္ကိုက်င့္သံုးျခင္း အားျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္မ်ား၏မဲေလလြင့္ဆံုးရံႈးျခင္း ကိုလည္း ကာကြယ္ႏိုင္ပါသည္။

PR(Proportional Representation System- အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳ) စနစ္ကို စတင္က်င့္သံုးခ့ဲသည့္ ပထမ ဆံုး ႏိုင္ငံမွာ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ၁၈၈၅ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဆြစ္ဇာလန္၊၁၈၉၁တြင္ဘယ္လဂ်ီယံ၊ ၁၈၉၉ ခုႏွစ္ တြင္ ဖင္လန္တို႔တြင္ထိုစနစ္ျဖင့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပခ့ဲၾကပါသည္။ ၁၉၂၀ေနာက္ပိုင္း ဂ်ာမနီေရြးေကာက္ ပြဲ စနစ္ ကို PRျဖင့္က်င့္သံုးခ့ဲသျဖင့္ ဟစ္တလာ၏နာဇီပါတီသည္ ဂ်ာမနီသမိုင္းတြင္ အာဏာရပါတီႀကီး တစ္ခုျဖစ္လာခ့ဲ ရ ေသာစနစ္လည္းျဖစ္ပါသည္။နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၉၃ခုႏွစ္ကစကာ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ကို ေျပာင္းလဲၿပီး PRစနစ္ကိုစတင္က်င့္သံုးခ့ဲသည္။ ထို႔ျပင္ FPTPစနစ္ႏွင့္ PRကိုေပါင္းစပ္ထားသည့္ စနစ္ (Mixed Member Proportional System-MMP)ကိုလည္းက်င့္သံုးလာခ့ဲၾကပါသည္။

PRစနစ္မွာ အဓိကအားျဖင့္ (၃)မ်ိဳးရွိပါသည္။၄င္းတို႔မွာ-
၁။ ပါတီတစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္မဲေပးရေသာစနစ္(Party-List Voting) ၂။ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးခ်င္းကို မိမိႏွစ္သက္ရာအစီအစဥ္အတိုင္းဦးစားေပးစနစ္ျဖင့္မဲေပးေရြးခ်ယ္ ေသာ စနစ္(Choice Voting (or) Single Transferable Vote)
၃။ ေရာေႏွာအခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (Mixed- Member Proportional Voting)ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။

၁။ ပါတီတစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္မဲေပးရေသာစနစ္(Party-List Voting) စနစ္သည္ PRစနစ္မ်ားအနက္ အသံုးအမ်ားဆံုးစနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းစနစ္ကို ကမၻာေပၚရွိႏိုင္ငံေပါင္း၈၀%ေက်ာ္က က်င့္ သံုး လ်က္ရွိရာ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးက်င့္သံုးလ်က္ရွိသည္ကိုေတြ႕ရ ပါ သည္။ ၄င္းစနစ္ အရ ႏိုင္ငံေရးပါတီအသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးထက္ပိုေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားတြင္ တူညီေသာ ကိုယ္စား လွယ္ေလာင္းအေရအတြက္ျဖင့္ စာရင္းသြင္းရျခင္းျဖစ္ကာ တစ္သီးပုဂလအေနျဖင့္လည္း ၀င္ ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ပါသည္။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားမွ မဲျပားေပၚမွ အမည္စာရင္းကိုၾကည့္ကာ မိမိႏွစ္သက္ရာပါတီကို မဲေပးႏိုင္ပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ေသာပါတီမ်ားမွ မိမိတို႔ရရွိေသာ မဲအေရအတြက္ကို လိုက္ကာ အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳ ခြင့္ရရွိမည္ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းစနစ္တြင္ လ်ိဳ႕၀ွက္စနစ္(closed-List)ႏွင့္ေျဗာင္စနစ္(Closed- List)ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာတြင္ လ်ိဳ႕၀ွက္စနစ္(closed-List)သည္ (Party-List Voting)၏မူလပံုစံျဖစ္ပါသည္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္စနစ္ အရယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသည့္ပါတီမ်ားသည္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္စာရင္းကို အတိအက်ေရြး ခ်ယ္ သတ္မွတ္ ေသာ္ လည္း မဲဆႏၵရွင္မ်ားက ပါတီအမည္ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ မဲေပးရမွာျဖစ္ သည္။ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအေနျဖင့္မည္သည့္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၏ အမည္ကိုတိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္စရာမလိုပဲ သက္ဆိုင္ရာ ပါတီက မူလတင္သြင္းထားသည့္ အစီအစဥ္အတိုင္း ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုသာလက္ခံၾကရ မည္ျဖစ္ ပါသည္။

ေျဗာင္စနစ္တြင္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားသည္ ပါတီအမည္ကိုသာမဟုတ္ပဲ မိမိႏွစ္သက္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္း တစ္ဦး ခ်င္းကို တိုက္ရိုက္မဲေပးေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါသည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက ရရွိေသာမဲ မ်ားသည္ ယင္း ပါတီႏွင့္သာသက္ဆိုင္ကာ မဲအမ်ားဆံုးရရွိသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ပါတီ စာရင္း တြင္ ထိပ္ဆံုးမွေရာက္ရွိကာ အေရြးခ်ယ္ခံရမည္ျဖစ္ပါသည္။

၃။ ေရာေႏွာအခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (Mixed- Member Proportional Voting- MPP system) စနစ္ သည္ ၄င္းစနစ္သည္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံတြင္ စတင္က်င့္သံုးခ့ဲသည့္အတြက္ German System ဟုလည္းေခၚခ့ဲၾက ပါသည္။ထိုစနစ္တြင္ မဲဆႏၵနယ္ကိုကိုယ္စားျပဳသည့္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးကို ေရြး ခ်ယ္ မဲေပး ေသာ စနစ္ႏွင့္ပါတီကို ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္ေသာအခ်ိဳးက်ကုိယ္စားျပဳ စနစ္ႏွစ္မ်ိဳးကိုေပါင္းစပ္ ထားျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ ေရာေႏွာအခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ျဖစ္သည့္အတြက္ မဲဆႏၵနယ္ကိုယ္စားျပဳ ကိုယ္စားလွယ္ ႏွင့္ ပါတီကိုယ္စားျပဳကိုယ္စားလွယ္ဟု ကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္မ်ိဳးပါ၀င္ ပါသည္။

၂။ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးခ်င္းကို မိမိႏွစ္သက္ရာအစီအစဥ္အတိုင္းဦးစားေပးစနစ္ျဖင့္မဲေပးေရြးခ်ယ္ ေသာ စနစ္(Choice Voting (or) Single Transferable Vote)စနစ္တြင္ ဆႏၵမဲျပားေပၚတြင္ ပါတီကိုယ္ စားလွယ္ေလာင္းအားလံုး၏အမည္စာရင္းကိုေဖာ္ျပထားၿပီး ယင္းတို႔၏ေဘးဖက္တြင္ မဲေပးရန္ အတြက္ မိမိတို႔၏ ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္မႈအတြက္ တစ္ဦးထက္ပိုေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို နံပတ္စဥ္ျဖင္ခ့ဲေဖာ္ျပရပါ သည္။ ၄င္းစနစ္သည္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားက မိမိတို႔ႏွစ္သက္ရာ အစီအစဥ္အတိုင္း ဦးစားေပးစနစ္ျဖင့္ေရြးခ်ယ္ မဲေပးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

မည္သည့္စနစ္ပင္ျဖစ္ေစ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္မ်ားရွိသည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္သည္အဓိကမက်လွေသာ္လည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုယ့္လူမ်ိဳး ကိုယ့္ယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ အပ္စပ္ သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မ်ိဳးဆိုပါက မည္သည့္စနစ္မ်ိဳးမဆို လက္ခံက်င့္သံုးၾကရန္လိုအပ္ပါ သည္။ ႏိုင္ငံ တိုင္းလိုလိုတြင္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိမည့္ ေရြး ေကာက္ပြဲစနစ္မ်ားကိုသာ အဓိကထားက်င့္သံုး လ်က္ရွိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ကိုေရြးခ်ယ္ က်င့္သံုးရမည္ျဖစ္ပါသည္။

PRစနစ္၏အားသာခ်က္မ်ားမွာ

၁။ PRစနစ္တြင္ ပါတီငယ္မ်ားအားေထာက္ခံသူမ်ားအပါအ၀င္ႏိုင္ငံေရးအုပ္စုအားလံုးသည္ တရားမွ်တ ေသာကိုယ္စားျပဳမႈကို ခံစားရျခင္း

၂။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ပိုရေစေသာ PRစနစ္ စိတ္၀င္တစားမဲထည့္သူ အေရအတြက္ပိုလာမည္ျဖစ္သျဖင့္ လူထုပါ၀င္မႈေရခ်ိန္ျမင့္တက္လာႏိုင္ျခင္း

၃။ လႊတ္ေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအေရအတြက္ ပိုလာသျဖင့္ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ျပသည့္ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို သိရွိခြင့္ရျခင္း။

၄။ ပါတီမွတင္ျပသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားစာရင္းတြင္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူမ်ား ကိုယ္စား လွယ္ေလာင္းမ်ား၏ အရည္အေသြးတိုးတက္လာျခင္း

၅။ လူမ်ိဳးစုမ်ိဳးစံု ဘာသာမ်ိဳးစံု ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပိုမိုလာၿပီး အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ၀င္ရန္ လည္း လိုအပ္လာသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္မႈႏႈန္းျမွင့္တက္လာျခင္း။

၆။ ပါတီႀကီးတစ္ခု၏ မူ၀ါဒႏွင့္ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အျပန္အလွန္ ထိန္းေၾကာင္းေပးႏိုင္ျခင္း

၇။ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေရး အင္အားစုတစ္ခုကသာ လႊတ္ေတာ္အား သိမ္းပိုက္ထားမႈကို ကာကြယ္ ႏိုင္ျခင္း

၈။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို သတ္မွတ္ထားသည့္ မဲမရရွိပါက မဲအနည္းဆံုးရရွိေသာ ကိုယ္စား လွယ္ေလာင္း ကို ထုတ္ပယ္ၿပီး ၄င္း၏မဲမ်ားကို အျခား ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ထံ ျပန္လည္ေ၀ငွျခင္းျဖစ္၍ မွ်တေသာစနစ္ျဖစ္ျခင္း။

PRစနစ္၏အားနည္းခ်က္မ်ားမွာ-

၁။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားႏွင့္ကိုယ္စားလွယ္တို႔ တုိက္ရိုက္နီးကပ္စြာ ဆက္ဆံမႈေလ်ာ့နည္းသျဖင့္ တာ၀န္ယူ မႈအပိုင္းတြင္ အားနည္းႏိုင္ျခင္း

၂။ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရမ်ားျဖစ္တတ္ၾကသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ အပိုင္းတြင္ ခိုင္ၿမဲမႈေလ်ာ့နည္းႏိုင္ျခင္း

၃။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ပါတီမ်ားက ေရြးခ်ယ္ ၍ တန္းစီဇယားျပဳလုပ္ၾကေသာ အခါပါတီအတြင္း ျပသနာရႈပ္ေထြးႏုိင္ၿပီး ျပည္သူမ်ားလည္း မ်က္စိလည္ရႈပ္ေထြးႏိုင္ျခင္း

၄။ ဤစနစ္အရ ပါတီတစ္ရပ္သည္ ေငြမ်ားမ်ားတတ္ႏိုင္လွ်င္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ တစ္တိုင္းျပည္ လံုးအထိ ၀င္ေရာက္အေရြးခံႏိုင္သျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္အခ်ိဳးအစားမ်ားျပားစြာရသြားႏုိင္ျခင္း

၅။ ပါတီငယ္ေလးမ်ားမ်ားျပားသေလာက္ ႏိုင္ငံေရးအျငင္းအခုန္မ်ား ပဋိပကၡမ်ားမ်ားျပားလာၿပီး ႏိုင္ငံေရး ညီညြတ္မႈႏွင့္ စည္းလံုးေရးပ်က္ျပားသြားႏိုင္ျခင္း

(၆) လက္နက္ကိုင္သူပုန္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးမ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာရလာၿပီး ႏိုင္ငံေရး မၿငိမ္ မ သက္ျဖစ္လာႏိုင္ျခင္း……

မည္သည့္ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္မဆို ၄င္း၏ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕အား ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရန္အတြက္ သင့္ ေလ်ာ္သည့္ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တစ္ရပ္ကိုေရြးခ်ယ္ရမွာျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုက်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၆၇)ႏိုင္ငံအနက္ ႏိုင္ငံေပါင္း(၉၀)ခန္႔က PRစနစ္ကိုက်င့္သံုးခ့ဲၾကသည္ကိုေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၂၀၁၀ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ FPTPစနစ္ကိုက်င့္သံုးခ့ဲေသာ္လည္း ၾကားျဖတ္ေရြး ေကာက္ပြဲ ႏွင့္ ၂၀၁၅ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ PRစနစ္ကိုက်င့္သံုးမည္ဟု ဆိုပါသည္။ မည္သည့္ စနစ္ကို ေရြးခ်ယ္ သည္ျဖစ္ေစ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရ ကိုယ့္ျပည္သူမ်ားႏွင့္အံ၀င္ခြင္က်မည့္ စနစ္မ်ိဳးျဖစ္လွ်င္ အလြန္ေကာင္းမြန္ မည္ဟုထင္ျမင္မိပါသည္။PRစနစ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ကိုက္ညီမည္ဟု ထင္ျမင္မိပါ သည္။အဘယ့္ ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားသက့ဲသို႔ ပါတီေတြလည္း မ်ားလွပါသည္။ ပါတီစံုသက့ဲသို႔လူမ်ိဳးစုႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကလည္းမ်ားလွသည္။ ပါတီႀကီး မ်ားအတြက္ မည္သည့္ စနစ္ကိုပင္ က်င့္သံုးက်င့္သံုး မသိသာလွေသာ္လည္း ပါတီငယ္မ်ားအတြက္ေျ ပာေရး ဆိုခြင့္ကို PRစနစ္သည္ ပိုမို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည့္ အတြက္ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းျဖင့္ ပိုမိုလိုက္ေလ်ာညီေထြရွိႏိုင္လိမ့္မည္ ဟုထင္ျမင္မိပါသည္။

                                                                                   ခင္လယ္လယ္ခ်စ္(ျမန္/ဂုဏ္)

ဦးခင္စိုး၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မ်ားအေပၚေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္စာတမ္းအား မွီျငမ္းကိုးကားပါသည္။