သမိုင္း၀င္ေအာင္ သမိုင္းတင္ခ့ဲသူမ်ား

စာေရးသူ၏စာမူပါေသာ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕၊အမွတ္(၁) အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္း ရာျပည့္မဂဇင္း တစ္အုပ္ကို ရာျပည့္မဂဇင္းေကာ္မတီ၏ ဂုဏ္ျပဳလက္ေဆာင္အျဖစ္ရရွိခ့ဲသည္။ မဂဇင္းတြင္ ေက်ာင္းသမိုင္း ႏွင့္ျဖစ္စဥ္၊ အမွတ္တရစာစုမ်ား၊ ၀တၳဳတို၊ေဆာင္းပါး၊ပန္းခ်ီ၊ ကာတြန္း၊ဓာတ္ပံုစသည္တို႔ေ၀ေ၀ ဆာဆာပါ ရွိသျဖင့္ ဖတ္ရသည္မွာေက်ာင္းေနစဥ္ ငယ္ဘ၀ကိုျပန္လည္ေရာက္ရွိသြား သေယာင္ေယာင္ခံစားရမိပါ သည္။စာမူေပါင္းမ်ားစြာအနက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏လက္ေရးစာမူႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အေၾကာင္းအရာ အခ်ိဳ႕ကို မွ်ေ၀သြားပါမည္။

တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုေအာင္ဆန္း၏ ပါဠိဘာသာမွတ္စု

စာေရးသူတို႔ေက်ာင္းသူဘ၀က ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တြင္းသို႔၀င္လွ်င္၀င္ျခင္း ေလးေခ်ာင္း ေထာက္ခံုျမင့္ ေပၚရွိမွန္ေသတၱာအတြင္းတြင္ဖြင့္လွ်က္သားျပသထားေသာ မွတ္စုစာအုပ္ကေလးတစ္အုပ္ကို ျမင္ေတြ႕ေန က်ျဖစ္သည္။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏မွတ္စုစာအုပ္ကေလးတစ္အုပ္ကို ျမင္ေတြ႕ေနက်ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏လက္ေရးမူရင္ဟု ကမည္းတပ္ထားသျဖင့္မၾကာခဏၾကည့္ျဖစ္ပါသည္။သို႔ေသာ္ ပါဠိဘာသာ ကုိအဂၤလိပ္လိုေရးသားထားသျဖင့္ ေရးသားထားေသာမွတ္စုစာအုပ္ဟုသာသေဘာထားခ့ဲပါသည္။ သို႔ေသာ္ မဂဇင္းပါဆရာေတာ္ဦးေရ၀တ(ဓမၼ၀ါစကပ႑ိတ)၏ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ပါဠိမွတ္စုကို ဖတ္ရႈေလ့လာျခင္း ေဆာင္းပါး ကို ဖတ္ရႈရမွ တန္ဖိုးႀကီးမားလွသည္ကို သိရွိလိုက္ရသည္။

ထိုမွတ္စုစာအုပ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ ၁၉၃၃ခုႏွစ္က ပါဠိဘာသာကို အဂၤလိပ္လိုေရးမွတ္ထားေသာမွတ္စုျဖစ္ပါသည္။ စာအုပ္အမည္ကိုလည္း Note of Paliဟု ေရးထားၿပီး စာမ်က္ ႏွာ (၁)မွ (၆၁)အထိပါရွိပါသည္။ မွတ္သားထားေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ-

၁။ပဥၥနႏၱိယကံငါးပါး၊ 

၂။ အရိယာပုဂိဳလ္မ်ား၊ 

၃။ ဘုရားအေလာင္း၏မယ္ေတာ္တို႔၏ဓမၼတာ

၄။ ဓမၼစကၠပ၀တၱနသုတ္၊

၅။ ပါဠိဘာသာမွ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုထားခ်က္မ်ား

၆။ ပါဠိဘာသာႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ရင္တြင္းမွတ္ခ်က္မ်ား စသည္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ဆရာေတာ္ကမူ ဗုဒ၀င္ဖြားေတာ္မူခန္းမွစကာ ဓမၼပဒ၀တၳဳအလယ္ ဓမၼစၾကာအဖြင့္ခန္းႏွင့္ နိဗာန္အဆံုးမွတ္သားထားသျဖင့္ ယေန႔စသင္တိုက္မ်ားတြင္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေနေသာအေျချပဳမူလတန္း မွသည္ ဓမၼာစရိယႏွင့္ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္အဆင့္သင္ရိုးမ်ားပါ၀င္ေနၾကသည္ ဟုေဖာ္ညႊန္းပါသည္။ ယင္း အျပင္“ ထိုပါဠိ ဘာသာမွတ္စုကိုၾကည့္ရႈေလ့လာျခင္းျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ဗုဒဘာသာအေပၚယံုၾကည္သက္၀င္မႈ၊ ပါဠိသဒၵါဥာဏ္ႏွင့္ပါဠိစာေပႏွံ႕စပ္ပံု၊ဗုဒဘာသာတရားေတာ္မ်ားမွ ႏိုင္ငံေရး၊လူမႈေရး၊စီးပြားေရးစေသာ အသိ ပညာဗဟုသုတရေအာင္သင္ယူအားထုတ္ခ့ဲပံုတို႔ကိုေလ့လာသံုးသပ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ မွတ္စု ”ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳ ပါသည္။

စာအုပ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက The teachings of the Buddha are indeed wounderful. ဟု မွတ္သားထားသျဖင့္ ေဆာင္းပါးရွင္ဆရာေတာ္၏သံုးသပ္ခ်က္မွာ-

ပါဠိဘာသာတတ္ကၽြမ္းနားလည္သူသည္ ပါဠိ(ဘာသာ)စာေပမွရရွိေသာ အသိဥာဏ္ကို မွန္ကန္စြာ အသံုး မခ်တတ္ေသာ လူယုတ္မ်ာသာျဖစ္ခ့ဲပါမူ မိမိကိုယ္ကိုသာမက တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးကိုပါ ဒုကၡေရာက္ ေအာင္ေခ်ာက္တြန္းႏိုင္သက့ဲသို႔ သူေတာ္ေကာင္းစိတ္ဓာတ္ရွိေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က့ဲသို႔ေသာ အာဇာနည္ ပုဂိဳလ္ မ်ိဳးသာျဖစ္ခ့ဲပါမူ အမွန္တကယ္လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေၾကာင္းျဖစ္ေပရာမွတ္သားစရာ ဥာဏ္ အလင္းျဖာခ့ဲရေပသည္။

ေဖာ္ျပပါ မွတ္စုစာအုပ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကိုလည္း ဖတ္ရႈရျပန္ပါေသးသည္။ ထိုေဆာင္းပါးမွာ ေဆာင္းပါးရွင္ ေက်ာ္လြင္ (ေရနံံ႔သာ)၏ “သမိုင္း၀င္စာအုပ္ႏွင့္ သမိုင္းတင္ရန္ ရွာပံုေတာ္” ျဖစ္သည္။ ထိုစာအုပ္သမိုင္းေၾကာင္းကိုေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္ အၿငိမ္းစားဆရာႀကီးမ်ား၊ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေက်ာင္းေနဖက္သူငယ္ခ်င္းမ်ား၏မိသားစု၀င္မ်ား၏ေျပာၾကားခ်က္မ်ား၊အေထာက္အထားစာရြက္စာတမ္းလက္မွတ္မ်ား၊ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာစာနယ္ဇင္းမ်ားကို အေျချပဳကာ ေရးသားထားေသာ ေဆာင္းပါး ရွင္၏ ေလ့လာအားထုတ္မႈကို ေလးစားမိပါသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေလာင္းလ်ာေမာင္ေအာင္ဆန္းသည္ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဦးေသာဘိတေက်ာင္းမွ ျမန္မာ  (၆)တန္းေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ ၁၉၂၈ခုႏွစ္ဇြန္လတြင္ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္း တြင္ ဆက္လက္ပညာသင္ၾကား ခ့ဲသည္။ ၁၉၃၂ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ(၁၀)တန္းကို ျမန္မာစာႏွင့္ပါဠိဘာသာ(၂)ဘာ သာဂုဏ္ထူးျဖင့္ေအာင္ျမင္သည္။ ေမာင္ေအာင္ဆန္း၏ ခုံအမွတ္မွာ (၁၂၈၃)ျဖစ္ၿပီး သူငယ္ခ်င္း ေမာင္ၾကည္စိန္ ၏ ခံုအမွတ္မွာ (၁၂၈၈)၊ေမာင္ေအာင္ဆန္းညီ၀မ္းကြဲေမာင္ေအာင္၏ခံုးအမွတ္မွာ (၁၂၈၉)ျဖစ္သည္။ ထိုႏွစ္မွာပင္ အထက္တန္းေအာင္လက္မွတ္ကိုခ်ီးျမွင့္ရာ ေမာင္ၾကည္စိန္၏ ေအာင္လက္မွတ္ အမွတ္စဥ္မွာ(၆၂၇)ျဖစ္ၿပီး၊ေမာင္ေအာင္ဆန္း၏ေအာင္လက္မွတ္အမွတ္စဥ္မွာ(၆၃၁)ျဖစ္သည္။ထိုလက္ မွတ္ကိုေမာင္ေအာင္ဆန္းကလာေရာက္မထုတ္ယူသျဖင့္ေက်ာင္းကိစၥေက်ာင္းစာေမးပြဲကိစၥမ်ားကို ေက်ာင္း အုပ္ဆရာႀကီးဦးပုႏွင့္တြဲဖက္ေဆာင္ရြက္ရသူ ေမာင္ေအာင္ဆန္းတို႔၏ ဆရာဦးဘအုန္းက သိမ္းထားခ့ဲရ သည္။ ထိုလက္မွတ္ကို တပ္မေတာ္ေမာ္ကြန္းတိုက္သို႔ လွဴဒါန္းထားၿပီးျဖစ္သည္။

၁၉၃၂ခုႏွစ္တြင္ ကိုေအာင္ဆန္းႏွင့္ ကိုၾကည္စိန္တို႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ပဲခူးေဆာင္တြင္ အခန္းခ်င္းကပ္ လ်က္ေနထိုင္ကာ စားအတူ သြားအတူရွိခ့ဲၾကရသည္။ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္အျပန္အလွန္ေဖးမကာ စာအုပ္ငွားရမ္းမႈမ်ားရွိခ့ဲသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ စာအုပ္ငွားရမ္းၿပီးျပန္ေပးသည့္အခါ “ကိုၾကည္စိန္-ခင္ဗ်ားဆီက ငွားထားတ့ဲစာအုပ္ျပန္ေပးလိုက္ၿပီ”ဟု စာတိုေရးၿပီး လက္မွတ္ထိုးေလ့ရွိသည္။ 

ကိုေအာင္ဆန္းသည္ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀ကတည္းကပင္ ပါဠိဘာသာ ထူးခၽြန္သျဖင့္ ကိုၾကည္စိန္သည္ ကိုေအာင္ဆန္းထံမွ ပါဠိဘာသာမွတ္စုစာအုပ္ကို မၾကာခဏငွားရမ္းၾကည့္ရႈ ခ့ဲရသည္။ ယခုေက်ာင္းရွိစာအုပ္မွာ ကိုၾကည္စိန္က ကိုေအာင္ဆန္းထံမွ ငွားရမ္းခ့ဲေသာ စာအုပ္ျဖစ္ၿပီး ကိုေအာင္ဆန္း က ပါဠိဘာသာသည္ သူ႔အတြက္ အပမ္းမႀကီးေသာဘာသာျဖစ္ကာ သူငယ္ခ်င္းေလ့လာရန္ အၿပီး အပိုင္ေပးထားခ့ဲျခင္းျဖစ္ပါသည္။

၁၉၃၈ခုႏွစ္တြင္ ကိုေအာင္ဆန္းႏွင့္ကိုၾကည္စိန္တို႔ ၀ိဇာဘြဲ႕ရရွိၾကသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းက ဘီအယ္လ္ ဆက္တက္ရ်္ ကိုၾကည္စိန္က ေရနံေခ်ာင္းသို႔ျပန္လာခ့ဲသည္။ ကိုၾကည္စိန္၏ ဆရာဘ၀သည္ အထက(၁)ျဖစ္ လာမည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္းျပျဖင့္ ၂၅.၇.၁၉၄၇မွစတင္ခ့ဲၿပီး ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ အၿငိမ္းစားယူခ့ဲၿပီး ၁၉၇၃ခုႏွစ္တြင္ ဆံုးခန္းတိုင္ခ့ဲသည္။

ဦးၾကည္စိန္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္ ၁၉၆၂-၆၃ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ပညာေရးျပပြဲ တစ္ရပ္ကို ေက်ာင္း၀န္းအတြင္းတြင္ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္။ထိုျပပြဲတြင္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာျပ ခန္း မ်ားကို အၿပိဳင္အဆိုင္ခင္းက်င္းျပသခ့ဲၾကရာတြင္ သမိုင္းဘာသာရပ္ျပခန္းတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ၏လက္ေရးစာမူမွတ္စုစာအုပ္ကိုျပသခ့ဲသည္။ ျပပြဲၿပီးသည့္ေနာက္ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တြင္ ထား ရွိရန္ ဆရာႀကီးဦးၾကည္စိန္က လွဴဒါန္းခ့ဲျခင္းျဖစ္ေပသည္။

ငယ္စဥ္ေက်ာင္းသူဘ၀ကေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္အတြင္း၀င္ထြက္ရင္း အမႈမ့ဲအမွတ္မ့ဲရွိေနခ့ဲေသာ မွတ္စု စာအုပ္အေဟာင္းေလးက ေျပာျပသည့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး၏ စိတ္ေနစိတ္ထားႏွင့္ ပါဠိဘာသာ တြင္ထူးခၽြန္ရာမွပါဠိဘာသာမွရရွိေသာဥာဏ္အလင္းျဖင့္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ႏိုင္ခ့ဲေၾကာင္းကို ရာျပည့္မဂဇင္းဖတ္ရႈရာမွ ျပည့္ျပည့္၀၀သိလိုက္ရေပေတာ့သည္။

                                                                                            ခင္လယ္လယ္ခ်စ္(ျမန္/ဂုဏ္)

စာကိုး- ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕၊အမွတ္(၁) အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္း၊ရာျပည့္ မဂဇင္း